W chwili objęcia rządów przez Kazimierza w 1333 r. pozycja międzynarodowa Polski była bardzo niekorzystna. Na północy dobiegał końca rozejm z Krzyżakami, wrogie pozostawały relacje z Brandenburgią i Królestwem Czech. W walce zbrojnej Kazimierz był raczej bez szans – pozostawały więc układy.

Dzięki dyplomatycznym zdolnościom młodemu królowi udało się uregulować stosunki z sąsiadami i odsunąć groźbę wojny. W 1335 r. uzyskał także zrzeczenie króla czeskiego z przysługujących mu praw do polskiej korony. Cena kompromisu była wysoka – kosztowała znaczną na owe czasy sumę 20 tys. kóp groszy praskich.

Długie panowanie Kazimierza przyniosło wzmocnienie pozycji Polski było pasmem sukcesów, ale także porażek. Mimo wielu wysiłków nie udało mu się odzyskać Pomorza Gdańskiego, które na mocy zawartego w 1343 r. w Kaliszu pokoju pozostało w rękach Krzyżaków. Pogodzić musiał się również z objęciem zwierzchności nad Śląskiem przez króla czeskiego. Niepowodzenia te Kazimierz rekompensował sobie prowadząc ekspansję na wschodzie i przyłączając do Polski Ruś Halicką.

Chwaląc króla za jego działalność polscy kronikarze podkreślali, że lepiej sobie radził w czasach pokoju niż na wojnie. Doceniali zalety Kazimierza, ale dostrzegali też jego przywary. Od XVI wieku zaczęto nazywać go Wielkim.

Swego dzieła nie zdołał niestety przekazać dziedzicowi – cztery żony nie dały królowi męskiego potomka. Był ostatnim Piastem na tronie polskim. Gdy umierał w 1370 r. przekazał swoje państwo spokrewnionej ze sobą dynastii andegaweńskiej.